���იოლოგიური ანთროპოლოგია: კვირა III

���ა არის ეკოფაქტი?

���ღმოჩენილი ნამარხი შეიცავდა ძვლებს, რომელიც ნეანდერის ხეობაში, გერმანიაში 1856 წელს იპოვეს. დღესდღეობით მიჩნეულია ის როგორც არქაული ადამიანის სახეობა:

���ას შეისწავლიან პალეოანთროპოლოგები?

���ესასწავლი ფენის ასაკის დადგენისთვის მნიშვნელოვანი დეტალები რითია შესაძლო, რომ განისაზღვროს?

���ას ნიშნავს პალეოეკოლოგია?

���ას შეისწავლის არქეოლოგიური კვლევა?

���ას ეწოდება არტეფაქი?

���ივთიერი კულტურის უძველესი ნაკვალევია:

���ას ეწოდება არქეოლოგიური ძეგლები?

���ას ეწოდება features?

���რქეოლოგიურ კვლევებში გამოიყოფა:

���რთხელ ერთმა არქეოლოგმა თქვა: „საველე არქეოლოგობისათვის საჭიროა, იყო ფრინველი“ - არქეოლოგიური კვლევის რომელ ფორმას მიესადაგება ეს ფრაზა ყველაზე მეტად?

���ას ეწოდება ფარდობითი დათარიღება?

���ართალია თუ არა, რომ ფარდობითი დათარიღების მეთოდი, ნივთის შექმნის დროს ან მის ასაკზე ზუსტ ინფორმაციას არ იძლევა, ის უბრალოდ მიგვანიშნებს როდინდელი შეიძლება იყოს განამარხი, სხვა ნივთთან მიმართებაში?

���რტეფაქტები ქვისმაგვარ, დალექვის გამო, გამყარებულ გარსს დროთა განმავლობაში იკეთებდნენ. გარსზე დაკვირვებით შეგიძლიათ აღმოაჩინოთ, რომ მას შრეები აქვთ და სტენოს მტკიცებით, ზედაპირიდან, ყოველი მომდევნო შრე, ერთმანეთზე უფრო ძველია - ეს მოსაზრება შეესაბამება:

���ას შეისწავლის პალინოლოგია?

���მ მეთოდის გამოყენების დროს მკვლევარები კარგად აკვირდებიან არტეფაქტებს და ცდილობენ ისინი ერთმანეთს დაუკაშირონ ან ერთმანეთისგან ისე განასხვაონ, რომ მიიღონ ქრონოლოგიური შეფასება. მაგალითად, კონკრეტულ არტეფაქტებს შორის აღმოაჩინონ ისეთი თვისებრივი განსხვავება, რომელიც დაეხმარება მათ დაადგინონ თუ რომელი მათგანი უსწრებდა დროში სხვას, რაიმე მონაცემი, რომელიც დროთა განმავლობაში თანდათანობით იცვლებოდა (A- დან B-სკენ, ან პირიქით) - რომელ მეთოდზეა საუბარი?

���აახლოებითი დათარიღების მეთოდებისგან განსხვავებით, დათარიღების ეს მეთოდი რეალურ ასაკს გვაძლევს, საუბარია:

���ს მეთოდი ემყარება რადიოაქტიული ნახშირბადის (14 C) დაშლის პროცესს, რომელიც გადადის აზოტში. ცოცხალი ორგანიზმის სიკვდილის შემდეგ CO2-ის დონე ორგანიზმში აღარ იზრდება და იწყება (14 C)-ის ხრწნის პროცესი, საუბარია:

���ვენს შემთხვევაში (14 C)-ის ნახევრად დაშლის პერიოდი არის:

���ღსანიშნავია, რომ ამ მეთოდის გამოყენებით შესაძლებელია 80,000 წლის წინანდელი არტეფაქტების დადგენა, მაგრამ ეს ტექნიკა უკეთეს შედეგს 60,000 წლამდე გვაძლევს - დათარიღების რომელ მეთოდზეა საუბარი?

���ეცნიერებმა კალიუმის რადიაქტიული იზოტოპის 40K დაშლის პროცესი დაადგინეს, რომელიც ინერტულ აირში 40Ar-ში გადადის. საკმაო მაღალ ტემპერატურაზე, როდესაც ვულკანური ამოფრქვევა მიმდინარეობს, არგონი გამოიყოფა და რჩება მხოლოდ კალიუმი. როდესაც ლავა გაცივდება და ქვად გადაიქცევა, კალიუმი იწყებს დაშლას არგონად. იმის გამო რომ 40K-ს ნახევრად დაშლის პერიოდი 1.3 მილიარდი წელია, ეს მეთოდი ძალიან ეფექტური სხვადასხვა ნივთისა თუ მოვლენის დასათარიღებლად - დათარიღების რომელ მეთოდზეა საუბარი?

���მ შემთხვევაში ვცდილობთ დავადგინოთ ელექტრონების რაოდენობა, რომელიც კრისტალურ სტრუქტურაში არის თავმოყრილი. ეს ელექტრონები წარმოიქმნება შემდეგი ნივთიერებების დაშლის შედეგად: ურანი U, თორიუმი Th და კალიუმის რადიაქტიული იზოტოპი 40K. უშუალო პროცედურისას ხდება არტეფაქტის გათბობა, გახურება, როგორც კერამიკის გამოწვისას. ამ დროს თავისუფლდება ელექტრონები, ნივთიერებების დაშლა იწყება და ელექტრონები იწყებენ კრისტალურ მესერში დაგროვებას. იმის მიხედვით თუ რა რაოდენობა დაგროვდება, განისაზღვრება არტეფაქტის ასაკი - დათარიღების რომელ მეთოდზე გვაქვს საუბარი?

���ს მეთოდი ხშირად გამოიყენება ხელნაკეთი ნივთების წლოვანების დასადგენად, მრავალი თიხის, ქვის, ხის და მსგავსი ხელსაწყოებისა და ნივთების დათარიღება ძალიან მაღალი სიზუსტით ხდება. ასევე, რაც ძალიან საინტერესეოა, ამ მეთოდს გაყალბებული ანტიკური ნივთების იდენტიფიკაციაც შეუძლია - დათარიღების რომელ მეთოდზეა საუბარი?

���ს უნიკალური დათარიღების მეთოდია, რომელიც დაფუძნებულია ზოგიერთი ჯიშის ხეებში გაზრდით გამოწვეული ყოველწლიური რგოლების დათვლაზე. რადგანაც რგოლი შეესაბამება ერთ წელს, ხის ასაკი შეიძლება გავარკვიოთ რგოლების საერთო რაოდენობის დათვლით - დათარიღების რომელ მეთოდზე გვაქვს საუბარი?

���არმოიდგინეთ, რომ იყენებთ დენდროქრონოლოგიის დათარიღების მეთოდს და ხედავთ, რომ ხეზე სქელი რგოლებია - რაზე მიგანიშნებთ ეს?

���არმოიდგინეთ, რომ იყენებთ დენდროქრონოლოგიის დათარიღების მეთოდს და ხედავთ, რომ ხეზე თხელი რგოლებია - რაზე მიგანიშნებთ ეს?

რადგანაც კალიუმ 40-ის ნახევრად დაშლის პერიოდი 1,3 მილიარდი წელია, ეს მეთოდი შეიძლება გამოვიყენოთ ძალიან ძველი ნიმუშების დასათარიღებლად, ისეთები როგორებიცაა პირველი ჰომინინების ნამარხები. ეს მეთოდი ძირითადად 100,000 წლის ან უფრო ძველი ნიმუშების დასათარიღებლად გამოიყენება, თუმცა ის ზოგჯერ ბერვად უფრო ახალგაზრდა, რამდენიმე ათასი წლის ნამარხზეც გამოუყენებიათ - დათარიღების რომელ მეთოდზეა საუბარი?